Historia CSR – skąd wzięła się idea?

Źródeł społecznej odpowiedzialności biznesu można doszukiwać się
w filozoficznym założeniu, że konsekwencją otrzymania przez człowieka wolności jest jego odpowiedzialność za dokonane czyny [Filek, 2002].

Początki rozwoju koncepcji CSR sięgają drugiej połowy XIX wieku, pionierami działań, które dziś uznajemy za społecznie odpowiedzialne – byli przedsiębiorcy-filantropi tacy jak John H. Patterson, czy John D. Rockerfeller.

Przełomowym okresem dla idei CSR były lata 50 XX w., kiedy ukazała się pierwsza książka, która kompleksowo opisywała społeczną odpowiedzialność – „Social Responsibilities of the Businessman” R. Bowena [Visser, 2008].

Dalszy intensywny rozwój koncepcji nastąpił w latach 1960 – 1970, dzięki wpływowi dwóch wielkich ruchów społecznych: ekologicznego i konsumenckiego [Sawicki, 2007]. Ważną rolę odegrały wówczas osoby Ralpha Nadera – aktywisty, który kwestionował rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa, stosowane przez koncerny samochodowe oraz Rachela Carsona – autora książki „Silent Spring”, w której poddał krytyce przemysł chemiczny.

Pierwsza definicja CSR pojawiła się już w latach 70 za sprawą Archiego Carrolla – na jej podstawie powstała później piramida CSR (rys.1), która uwzględnia odpowiedzialność ekonomiczną, prawną, etyczną i filantropijną. Równocześnie powstał pierwszy kodeks CSR – „The Sullivan Principles” [Bernatt, 2009].

Piramida Społecznej Odpowiedzialności Biznesu

Źródło: A. B. Carroll, 1991, The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders, Business Horizons, July–August, s. 42.

W wyniku ciągłego wzrostu zainteresowania ideą CSR w latach 80 zaczęto stosować systemy zarządzania uwzględniające zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników, pojawiały się także kolejne kodeksy CSR, np. „Responsible Care” [Visser, 2008].

W latach 90 zostały stworzone takie standardy jak: ISO 14001, SA 8000 – wytyczne do raportowania społecznego GRI, które doprowadziły do instytucjonalizacji CSR [Visser, 2008].

W XXI wieku nastąpił kolejny, bardzo silny rozwój idei, a wraz z nim powstawanie nowych standardów, przewodników i kodeksów CSR (publikacja „The A to Z of Corporate Social Responsibility” wymienia ich ponad 100). Wraz z upływem czasu zmieniało się podejście do idei – najnowsze standardy zwracają większą uwagę na środowisko oraz różnice pomiędzy poszczególnymi sektorami biznesu [Visser, 2008].

„W XXI wieku społeczna odpowiedzialność biznesu przestaje być pojęciem abstrakcyjnym. Zaczyna być jasne, że ten styl zarządzania przedsiębiorstwem jest przyszłością biznesu. Po raz pierwszy od początków idei zaczyna zajmować wysokie pozycje wśród priorytetów polityk przedsiębiorstw” [Smith, Lenssen i współ., 2009].

1. Filek J. (2002), O wolności i odpowiedzialności przedmiotu gospodarczego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
2. Visser, W. (2008) Corporate Social Responsibility in Developing Countries, The Oxford Handbook of Corporate Social Responsibility, Oxford University Press, Oxford s. 473-479.
3. Sawicki J. (2007): Marketing Nowej ery, „Marketing i Rynek”, 11/2007, s. 35-36.
4. Bernatt M. (2009): Społeczna odpowiedzialność biznesu wymiar konstytucyjny i międzynarodowy, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
5. Smith N. C., Gilbert Lenssen G. (2009): Mainstreaming Corporate Responsibility, INSEAD, EABIS, Chichester.