Kluczowe wyzwania dla biznesu związane z nadmiernym wykorzystywaniem tworzyw sztucznych w Polsce w zakresie opakowań
Społeczeństwo i biznes stają się coraz świadome problemów jakie niesie ze sobą uzależnienie Świata od plastiku, coraz silniejsze stają się trendy proekologiczne. Kolejne firmy wprowadzają działania mające na celu zmniejszenie ilości opakowań lub zrównoważenia ich wpływu na środowisko. Pracują nad wprowadzeniem opakowań przydatnych do recyclingu, biodegradowalnych lub wielokrotnego użytku. Ponadto, duże środki są inwestowanie w rozwój innowacji w obszarze nowych tworzyw sztucznych.
Młode pokolenie zaczyna dochodzić do głosu domagając się zmian, przykładem może tu być Greta Thunberg, która mimo wielu kontrowersji z nią związanych, stała się symbolem walki o dobro planety dla młodzieży.
Firmy i gospodarstwa domowe muszą segregować odpady, zwiększyły się też opłaty za wywóz i nieprawidłową segregację. Mimo to cała masa opakowań trafia niestety na śmietnik ponieważ poziom recyklingu opakowań w gospodarstwach domowych wynosi tylko ok. 40 % . Szacuje się, że tylko w Polsce do koszy trafia rocznie około 2 mln ton plastiku.
Plastik jest wykorzystywany praktycznie w każdej branży: spożywczej, chemicznej czy farmaceutycznej. Zapotrzebowanie na tworzywa sztuczne w Polsce wynosi 3,5 mln ton rocznie, z czego jedna trzecia, wykorzystywana jest do produkcji opakowań. Sprawia to, że branża plastikowa jest ogromna, Deloitte szacuje, że zatrudnia ok. 160 tys. Pracowników, przynosi 80 mld zł obrotów rocznie i obejmuje 8 tys. Firm.
Ustawodawstwo dotyczące plastiku wciąż się zmienia nakładając na przedsiębiorstwa i producentówkolejne obowiązki i ograniczenia.
W styczniu 2018 roku opublikowana została unijna strategia dotycząca tworzyw sztucznych (tzw. Single Use Plastic) oraz wprowadzono pakiet dyrektyw dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym. Dokumenty te stawiają ambitne cele, dążące do zwiększenia wykorzystania tworzyw sztucznych, poprzez:
- poprawę produktów już na etapie projektu.
- wykorzystywanie materiałów biodegradowalnych.
- tworzenie rynków do ponownego wykorzystania tworzyw sztucznych i surowców pochodzących z recyklingu.
- usprawnienie działania systemu ROP (rozszerzonej odpowiedzialności producenta).
- ograniczenie, a w przypadku niektórych produktów eliminację z rynku przedmiotów jednorazowych, wykonanych z tworzyw sztucznych.
Dyrektywa SUP ma istotne znaczenie, bo o ile szkło, aluminium, stal czy makulaturę od lat poddaje się recyklingowi, o tyle tworzywo sztuczne powstaje na bazie surowców pierwotnych ponieważ ten proces produkcji jest obecnie najtańszy.
Dyrektywa Plastikowa zakłada, że poziom odzysku plastikowych butelek na napoje ma wynieść:
- 77 proc. do 2025 r.
- 90 proc. do 2029 r.
Ponadto zgodnie z projektem państwa członkowskie mają ustanowić systemy rozszerzonej odpowiedzialności dla wszystkich producentów produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Wiele wskazuje na to, że w Polsce producenci, którzy wprowadzą na rynek opakowania, będą płacić za ich zbiórkę i recykling. Wdrożenie tych dyrektyw do prawa polskiego z całą pewnością spowoduje wyraźny wzrost kosztów dla biznesu w tym obszarze.
Pakiet odpadowy – Polska do 2020 roku musi wdrożyć tzw. pakiet odpadowy, który nowelizuje kilka dyrektyw jednocześnie: o odpadach, w sprawie opakowań, odpadów opakowaniowych, w sprawie składowania odpadów, oraz znajdujące się tam zapisy precyzujące wymagania dla systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).
Dyrektywy wymuszają także zmiany w systemie produkcji
Zakaz obrotu od 2021 r. 10 produktami plastikowymi jednorazowego użytku takich jak: patyczki higieniczne, plastikowe widelce, noże, łyżki, talerze, słomki, mieszadełka do napojów, patyczki do balonów, pojemniki do żywności i styropianowe kubeczki.
Najpóźniej do 2023 roku wszystkie butelki plastikowe będą musiały być wykonane w minimum 25 % z materiału pochodzącego z recyklingu, a w 2030 r. w 30 %.
Od 2025 r. pojawi się wymóg trwałego przytwierdzania nakrętek, a także konieczność zastąpienia od 2021 r. plastikowych słomek przytwierdzanych do kartoników z sokami, mlekiem, kakao, itp. Z rynku znikną więc plastikowe butelki z nakrętkami luzem. Butelki mają zawierać mniej plastiku.
Do tego dochodzi konieczność ustalenia na poziomie europejskim wytycznych dotyczących bezpieczeństwa konsumentów.
Wszystkie te dyrektywy wymuszają zmiany całych linii produkcyjnych (ok. 1350 linii rozlewowych w całej UE). Wymóg dotyczący nakrętek spowoduje konieczność modyfikacji całego systemu projektowania opakowań (dane PwC).
Dodatkowym kosztem dla biznesu będzie również przez wprowadzenie 2-groszowej opłaty od każdego opakowania. Koszt ten najpewniej zostanie przeniesiony na konsumentów.
Przyzwyczajenia konsumentów również są wyzwaniem dla producentów. Konsument ceni często wygodę i cenę ponad ekologię. Oczekuje taniego opakowania oraz, że towar będzie zapakowany w sposób uniemożliwiający dotknięcie produktu przez osoby trzecie. Zwłaszcza teraz w dobie Corona virus-a.
Klientowi nie zawsze podobają się ekologiczne opakowania, często są mniej atrakcyjne wizualnie czy użytkowo w porównaniu do tych wykonanych z tworzyw sztucznych.
Odkładanie dyrektyw – zmiana terminu wejścia w życie
Kolejnym wyzwaniem polskiego biznesu jest niepewność wynikająca z kolejnych przesunięć wejścia w życie dyrektyw. Producenci zwlekają z wprowadzeniem kosztownych zmian, ale może to skutkować zbyt małą ilością czasu na ich wprowadzenie.
Przetrwanie
Rozwój branży opakowań do 2025 r. będzie wymagał inwestycji na poziomie ok. 20-25 mld zł, z czego 2-4 mld zł zostanie przeznaczone na dostosowanie firm do zmian regulacyjnych.
Skomplikowane otoczenie prawne może napędzać konsolidację branży
Nie każda firma udźwignie więc ten dodatkowy ciężar. Część podmiotów będzie zmuszona zamknąć produkcję.
W tej sytuacji przedsiębiorcy oczekują ze strony państwa wsparcia lub ulg, choćby w wymiarze podatkowym.
Przed biznesem stoi wiele wyzwań, warto już teraz pracować nad przejściem na gospodarkę obiegu zamkniętego i już dziś podejmowanie wyzwań idących dalej niż dzisiejsze wymogi prawne np. dołączenie do Polskiego Paktu Plastikowego. https://kampania17celow.pl/wydarzenia/polski-pakt/
🙂
- Źródła
- https://www.prawo.pl/biznes/dyrektywa-plastikowa-wazne-zmiany-dla-branzy-opakowan-i,353080.html?fbclid=IwAR3lnjslfr59OnjSFmtN0WuVNN1pdiSYnzyh19QbnD-guEctLjGBC3aa8jM
- https://www.prawo.pl/biznes/napoje-w-plastikowych-butelkach-moga-zdrozec,356802.html
- https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/w-polsce-gubimy-ponad-400-tys-ton-plastiku-z-opakowan-analiza?fbclid=IwAR2ZHPPGrt5IkrXt8xaa54Lar4R8_uAcfZHNyOZyGUkyvpMACIfZRylLbqs
- https://www.pb.pl/plastikowy-biznes-czeka-rewolucja-973612
- https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/1481016,kto-ma-placic-i-sprzatac-plastikowe-opakowania-samorzady-czy-biznes.html
- https://cyrkularni.pl/pl/aktualne-wyzwania-goz/
- https://www.polskieradio24.pl/42/259/Artykul/2235746,Koniec-ery-plastiku-Przed-firmami-sporo-biznesowych-wyzwan
- DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko
- Challenges and opportunities of plastics management
- https://noizz.pl/ekologia/mamy-2020-rok-i-kryzys-klimatyczny-pakowanie-owocow-w-folie-to-wstyd/s6ghsvj