Blaski i cienie crowdfundingu
Crowdfunding jest już za granicą znaną ideą, a od jakiegoś czasu zakorzenia się również w polskich warunkach. Crowdfunding – inaczej finansowanie społecznościowe polega na zbieraniu niewielkich ilości kapitału, od dużej liczby osób wspierających dany cel. Osoby te same wpłacają wybrane przez siebie sumy, otrzymując od prowadzącego akcję jakąś, z góry określoną formę bonifikaty uzależnioną od wielkości wpłaty (np. pierwsze wydanie płyty, spotkanie z twórcami itp.).
Crowdfunding korzysta przede wszystkim z łatwego dostępu do Internetu, co daje twórcom możliwości powiadomienia o projekcie dużej ilości osób. Odbywa się to głównie za pośrednictwem specjalnie do tego stworzonych stron internetowych, a akcje promowane są w mediach społecznościowych, dzięki czemu wspierane są zarówno przez znajomych i rodzinę, jak i osoby zupełnie niezwiązane z pomysłodawcą projektu. [1]
Finansowanie Crowdfundingowe może pozyskać każde przedsięwzięcie: biznesowe, kulturalne, społeczne lub charytatywne. Jednak to pomysłodawca musi zachęcić społeczność do wsparcia, a w zalewie informacji i ofert nie jest to łatwa sztuka. Jeśli jednak projekt jest dobrze przygotowany, transparentny, zrozumiały oraz dobrze przedstawiony (dobry opis, film, zdjęcia), a do tego obecny w mediach społecznościowych, to szansa na sukces akcji wzrasta. Dobry projekt, dzięki poparciu przyszłych konsumentów, ma szansę stać się bardzo dobrym biznesem.
Crowdfunding dzieli się na udziałowy i bezudziałowy.
- CROWDFUNDING UDZIAŁOWY występuje wtedy gdy wpłacający otrzymuje udziały w przedsięwzięciu. Może osiągnąć z tego zysk, ale ryzykuje utratę wkładu jeśli finansowane działanie się nie uda.
- CROWDFUNDING BEZUDZIAŁOWY to składanie się np. na nagranie płyty czy wydanie komiksu. Za wpłacone pieniądze osoba wpłacająca dostaje usługę lub towar. [2]
Za granicą największe platformy Crowdfundingowe to[3]:
- Kickstarter
- Indiegogo
- Gofundme
W Polsce również mamy w czym wybierać są to między innymi[4]:
- Mintu.me
- wspieram.to
- wspólnyprojekt
- polakpotrafi
A także:
- beesfund.com
- megatotal.pl
- clipontheroad.pl,
- wspieramkulture.pl
- ideowi.pl
Pojawia się jednak pytanie jaka jest różnica między Crowdfundingiem a zbiórkami publicznymi?
Zgodnie z definicją MAC:
Mechanizm crowdfundingu zakłada wynagrodzenie przez projektodawcę osób wpłacających pieniądze na rzecz projektu, w formie wcześniej ustalonej. W przypadku zbiórki publicznej wpłacający są darczyńcami i nie otrzymują nic w zamian. [5]
Granica pomiędzy nimi jest jednak dosyć płynna, zbiórka publiczna na wspólny cel, np. plac zabaw, może przynieść korzyści całej społeczności, a otrzymany za wsparcie projektu benefit (np. ilustracja od twórcy komiksu) może mieć charakter symboliczny.
Crowdfudning wykorzystuje się w wielu szlachetnych celach, niestety oprócz dobrych przykładów zdarzały się i takie, które zniechęciły wielu ludzi do tej formy wspierania inwestycji. Jeśli przedsiębiorca zbiera fundusze na ciekawy produkt, a potem go nie realizuje, chowając pieniądze „do kieszeni”, to zaufanie społeczne, do takiej formy finansowania spada.
Efektem jednej z największych udanych zbiórek crowdfundingowych na Kickstarter ostatnich lat było wypuszczenie na rynek smartwatch’a firmy Pebble Technology Corporation. Zegarek został w 2013 sfinansowany poprzez platformę Kickstarter. Firma zebrała 20338986 $ (4067% założonego celu) na realizację tego przedsięwzięcia. Co roku pojawiają się nowe modele, a firma prężnie się rozwija. [6]
Miłym przykładem polskiej rzetelnej i udanej zbiórki jest Miau Cafe, w 2015 sukcesem zakończyła się zbiórka funduszy, dzięki której otworzono pierwszą w stolicy kawiarnię, w której na stałe mieszkają koty. Miau Cafe – gdyż tak się wspomniany lokal nazywa, zebrało 68 616 PLN czyli 152% wyznaczonego celu. W kawiarni można pogłaskać (jeśli mają ochotę) koty, a sama ich obecność działa kojąco na nerwy stałych i nowych bywalców.[7]
Crowdfunding może służyć dobrym celom, ale niestety pozostawia pewne pole do nadużyć. Jaskrawym przykładem jest firma Little Productions, która w 2013 roku przeprowadziła na Kickstarter zbiórkę na produkcję gry video 4-Mythic: The Story of Gods and Men. Gra wyglądała bardzo ciekawie i wiele osób wsparło jej produkcję, zebrano 4739 $ zanim okazało, że cała „historia” produkcji gry była oparta na kłamstwie. Twórcy chwalili się, że ich programiści pracowali przy grach takich jak Warcraft i Diablo II, ale w rzeczywistości były to osoby, które nie miały prawie żadnego doświadczenia. Dodatkowo wszystkie prezentowane materiały były skopiowane z innych gier. Kiedy prawda wyszła na jaw zbiórka została wstrzymana, a firma Little Productions usunęła wszystkie swoje profile na portalach społecznościowych i strony w Internecie. [8]
Dość głośnym echem odbił się również przypadek firmy Peachy Printer również z 2013 roku. Przedsiębiorca zbierał fundusze na tanią w zakupie (ok. 100$) drukarkę 3D połączoną ze skanerem, która miała tworzyć przedmioty z żywicy. Przekroczył wyznaczony cel i zebrał 651 tys. $. (1 302% założonego celu). Jednak nie przeznaczył ich na obiecane urządzenie. Za połowę funduszy wybudował dom, a projekt drukarki czasowo porzucił, obecnie wydał oświadczenie, że drukarka trafi na rynek. Miejmy nadzieję, że tak się stanie, ponieważ nie oddał zebranych pieniędzy. [9]
Niechlubny przykład z Polski (2014) to reaktywacja magazynu o grach z lat 90 – Secret Service. Założenie bardzo spodobało się fanom kultowego magazynu, zebrano 284 110 zł czyli 305% założonego celu. Organizatorzy akcji owszem wydali dw
a numery gazety, po czym została ona zawieszona, a zamiast niej wydali własny, nowy ma
gazyn PIXEL. [10]
Moim zdaniem Crowdfunding jest ciekawym sposobem finansowania, mam nadzieję, że ta forma się utrzyma, nie mam jednak złudzeń, że niejedna osoba wykorzysta zaufanie wspierających. Ważne jest, że na rynku pojawi się wiele produktów i usług, które nie miałyby szansy się przebić, a mogą wnieść naprawdę wiele w nasze życie. Stworzenie platformy, dzięki której każdy może wystartować ze swoim pomysłem, i każdy może zostać wsparty przez ludzi, których ta idea zachwyci, jest w mojej opinii bardzo dobrym i przyszłościowym pomysłem.
Źródła:
[1] http://crowdfunding.pl/crowdfunding-faq/
[3] http://www.crowdfunding.com/
[4] http://crowdfunding.pl/crowdfunding-w-polsce/
[7] https://wspieram.to/miaucafe
[8] http://www.theverge.com/2012/4/30/2990064/fake-kickstarter-project-mythic-forced-to-shut-down
[9] http://www.spidersweb.pl/2016/05/crowdfunding-oszustwo.html
[10] http://www.spidersweb.pl/2016/05/crowdfunding-oszustwo.html
Warto przeczytać:
Obraz:
fotolia.pl